De militaire brandweer is getraind voor specialistische branden. De kennis deelt zij met de civiele brandweer en veiligheidsregio’s. Niet alleen door opleidingen te geven, maar in de praktijk ook door samen te werken.
Om rampen en crises te bestrijden is Nederland ingedeeld in 25 veiligheidsregio’s. Hierin werken politie, brandweer, geneeskundige diensten, gemeenten en Defensie samen. Als een brand voor civiele hulpdiensten onbeheersbaar is, kan een veiligheidsregio Defensie vragen te ondersteunen. Een militaire inzet gebeurt altijd onder gezag van de burgemeester, officier van Justitie of de minister van Binnenlandse Zaken.
Inzet natuurbranden
De landmacht krijgt het verzoek van de civiele brandweer te ondersteunen bij een natuurbrand. Naast blushelikopters kan zij ook eenheden op de grond inzetten. Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland is namens de brandweer Nederland coördinator voor het helikopterblussen. Samen met het luchtmachtpersoneel vormt de veiligheidsregio een team dat inzetbaar is in binnen- en buitenland.
Het waterboordetachement slaat een calamiteitenput.
Inzet boren calamiteitenputten in natuurgebieden (preventief)
Het waterboordetachement van 101 Geniebataljon helpt veiligheidsregio’s uit voorzorg met het slaan van calamiteitenputten. Met boorinstallaties boren militairen naar grondwater. De putten voorzien de brandweer van bluswater op plekken in natuurgebieden waar dat onvoldoende beschikbaar is. Bijvoorbeeld als er geen meertje of drinkwaterleidingnet in de buurt zijn. De putten vergroten de veiligheid in een natuurgebied.
Inzet brandbestrijding in Noord-Holland
Het Korps Marinebrandweer, de gemeentelijke brandweer Den Helder en veiligheidsregio Noord-Holland Noord werken samen bij de coördinatie van calamiteiten en branden in de kop van Noord-Holland.
Zo draaien officieren van het korps piketdiensten in de veiligheidsregio Noord-Holland-Noord. Het marinepersoneel maakt gebruik van de opleidingen en trainingen van de veiligheidsregio en volgen extra cursussen voor vliegtuig- en scheepsbrandbestrijding. Omdat de marinebrandweer vaak gevraagd wordt te ondersteunen, houden zij hun vaardigheden beter bij.
Foto: Overleg tijdens de blusoefening.
Gezamenlijk oefenen
Het bijhouden van kennis, vaardigheden en het trainen van de samenwerking is van groot belang voor een succesvolle brandbestrijding. Daarom oefenen Defensie, civiele hulpdiensten en veiligheidsregio’s regelmatig samen. Als er dan een échte calamiteit ontstaat is iedereen voorbereid.
Defensie laat met gezamenlijke oefeningen aan de samenleving ook zien dat zij een belangrijke rol heeft bij calamiteiten.
Op 4 en 6 december 2013 organiseerde TNO in samenwerking met The Hague Centre for Strategic Studies (HCSS) een tweetal workshops over de vervlechting van civiele en militaire veiligheidsconcepten en kennisontwikkeling.
De workshops vormden de start van een serie waarin partijen uit het defensie- en maatschappelijke veiligheidsdomein een integrale benadering van veiligheidsvraagstukken verkennen. Deelnemers waren vertegenwoordigers van ministeries, hulpdiensten, veiligheidsregio’s, kennisinstellingen en bedrijfsleven.
Conclusie: de huidige samenwerking in de warme fase verloopt goed, maar er zijn verbeteringen mogelijk door de samenwerking uit te breiden tot de hele veiligheidsketen. Een landelijke oefenagenda voor civiel-militair optreden vormt daarbij een goede basis voor verdere ontwikkeling.
De workshops behandelden de vraag hoe civiele en militaire samenwerking optimaal tot z’n recht kan komen. De taken van civiele veiligheidsorganisaties en Defensie hebben een groeiend aantal raakvlakken. Denk bij internationale missies aan het opbouwen van vertrouwen onder de lokale bevolking en bestuurders.
Deze benadering heeft een directe relatie met de uitdagingen van civiele veiligheidsorganisaties zoals politie en brandweer om in een nationale context de zelfredzaamheid van lokale gemeenschappen te versterken.
Ook het slim gebruiken van nieuwe media, beïnvloeding van het gedrag door opleiding en versterking van de onderlinge dienstverlening vormen een gedeelde uitdaging. Dit geldt ook voor het slim benutten van de aanzwellende stroom van informatie uit open bronnen en sensoren. Hoe kun je deze big data slim duiden en benutten?
Denk verder aan de noodzaak tot gezamenlijk optreden bij bijvoorbeeld overstromingen en incidenten met chemische, biologische, radiologische en/of nucleaire middelen.
Uitkomsten workshops
De deelnemers in de workshops pleitten voor meer samenwerking, niet alleen operationeel maar in de hele veiligheidsketen, in zowel de koude als warme fase. Denk hierbij aan informatievoorziening voor real time intelligence, Concept Development & Experimentation, het delen van oefeninfrastructuur, het afstemmen van nieuw op te zetten capaciteiten en gezamenlijke behoeftestelling bij materieelaanschaf.
De deelnemers aan de workshops betitelden de inzet van Defensie voor civiele veiligheidstaken in de warme fase als een succes. 95% van de ondersteuning door Defensie betreft het optreden van politie bij veiligheidsincidenten en opsporing. Vanuit het perspectief van de Veiligheidsregio’s is de inzet van Defensie vooral gericht op de grootschalige inzet bij rampen en calamiteiten.
Het structureel opzetten van een landelijke oefenagenda voor civiel-militaire operaties maakt het mogelijk te leren van de ervaringen en geïmplementeerde verbeteringen. Een oefenagenda biedt ook een basis voor het ontwikkelen van simulatie ondersteuning.
Netwerk van samenwerkende partijen
In zekere zin is de civiel-militaire samenwerking tussen veiligheidspartners een relatief eenvoudige casus. Het betreft immers de samenwerking tussen publieke partijen, die wordt vorm gegeven door overheidsbeleid.
De context en uitdaging zijn echter breder, namelijk het netwerk van partijen dat samenwerkt in het kader van de nationale veiligheid. Het gaat dan ook om bedrijven, private organisaties en burgers, alsmede om partijen in internationaal verband (immers: ‘veiligheid kent geen grenzen’).
Het bovenstaande artikel is overgenomen van TNO: https://www.tno.nl/content.cfm?context=overtno&content=nieuwsbericht&laag1=37&laag2=2&item_id=2014-01-22%2007:47:29.0
Multifunctionele amfibievoertuigen kunnen nuttig zijn voor reddingsdiensten op stranden en bij overstromingen. Ze kunnen tegelijk functioneren als brandweervoertuig, ambulance, huisartsenvervoer, blusboot, strandwachtboot, waterpolitieboot, en voor overig gemeentelijk toezicht en handhaving, om kosten te besparen. Daardoor kunnen ze een aanvulling zijn op gespecialiseerde voertuigen voor civiele hulpdiensten op afgelegen en moeilijk bereikbare locaties.